POMOC INTEGRACYJNA DLA CUDZOZIEMCÓW
Zasady udzielania pomocy integracyjnej dla cudzoziemców dotyczą osób, które uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu połączenia się z rodziną i są członkami rodziny cudzoziemca posiadającego status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą. Wskazane powyżej osoby mają prawo do skorzystania z pomocy mającej na celu wspieranie ich procesu integracji.
Przepisy prawne mające zastosowanie przy przyznawaniu pomocy integracyjnej:
- Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2268 z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2354);
- Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1108 z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 kwietnia 2015 r. w sprawie udzielania pomocy cudzoziemcom (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1946);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 kwietnia 2015 r. w sprawie udzielania pomocy cudzoziemcom (Dz. U. z 2019 r. poz. 1946);
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2021 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. poz. 1296).
Pomoc integracyjna udzielana jest zgodnie z miejscem zamieszkania cudzoziemca, w ramach indywidualnego programu integracji, uzgodnionego między powiatowym centrum pomocy rodzinie a cudzoziemcem, określającego wysokość, zakres i formy pomocy, w zależności od indywidualnej sytuacji życiowej cudzoziemca i jego rodziny.
Pomocy dla cudzoziemca udziela starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania cudzoziemca na jego wniosek- złożony za pośrednictwem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Pomoc ta w procesie integracji jest zadaniem z zakresu administracji rządowej realizowanej przez powiat. Wniosek należy złożyć w ciągu 60 dni od uzyskania prawa do otrzymania pomocy integracyjnej, obejmuje on również małoletnie dzieci cudzoziemca oraz jego małżonka, jeżeli uzyskali w RP status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą lub uzyskali zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d w/w ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.
Pomoc przysługuje począwszy od miesiąca kalendarzowego, w którym cudzoziemiec złożył wniosek. Pomoc dla cudzoziemca, który przebywał w ośrodku dla cudzoziemców w rozumieniu ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przysługuje począwszy od miesiąca kalendarzowego, w którym cudzoziemiec opuścił ośrodek.
Wsparcie udzielane jest maksymalnie na okres 12 miesięcy, począwszy od miesiąca złożenia wniosku, przy czym cudzoziemcowi, którego małżonek jest obywatelem polskim pomoc integracyjna nie przysługuje. W sytuacji, gdy status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą uzyskała osoba niepełnoletnia pozbawiona pieczy rodziców lub opiekuna prawnego, dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie zawiadamia właściwy sąd opiekuńczy.
Wniosek musi spełniać wymogi art. 91 ust 5 ustawy o pomocy społecznej, tj. zawierać:
- pisemną deklarację o zamiarze zamieszkania na terenie określonego województwa;
- pisemne oświadczenie, że z podobnym wnioskiem cudzoziemiec nie zwrócił się na terenie innego województwa;
- pisemne oświadczenie o gotowości przystąpienia do uzgodnionego programu integracji,
W przypadku cudzoziemca, który uzyskał w RP status uchodźcy do wniosku należy dołączyć kopie (art. 91 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej):
- decyzji o nadaniu statusu uchodźcy;
- dokumentu podróży przewidzianego w Konwencji Genewskiej;
- karty pobytu wydanej w związku z nadaniem statusu uchodźcy,
Cudzoziemiec, który uzyskał w RP ochronę uzupełniającą dołącza do wniosku kopie ((art. 91 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej):
- decyzji o odmowie nadania statusu uchodźcy, w której udzielono cudzoziemcowi ochrony uzupełniającej;
- karty pobytu wydanej w związku z udzieleniem ochrony uzupełniającej.
Cudzoziemiec, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną, dołącza do wniosku kopie (art. 91 ust. 7a ustawy o pomocy społecznej):
- decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy udzielony w związku z przebywaniem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu połączenia się z rodziną;
- karty pobytu wydanej w związku z uzyskaniem zezwolenia na pobyt czasowy wydanej w związku z przebywaniem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu połączenia się z rodziną.
oraz innych dokumentów, którymi dysponuje cudzoziemiec, mogących pomóc w opracowaniu programu integracji.
Pomoc dla cudzoziemca obejmuje:
1. świadczenie pieniężne w wysokości od 721 zł do 1450 zł miesięcznie na osobę przeznaczone na:
a) utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe;
b) pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego.
2. opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne.
3. pracę socjalną.
4. poradnictwo specjalistyczne, w tym prawne, psychologiczne i rodzinne.
5. udzielanie informacji oraz wsparcie w kontaktach z innymi instytucjami, w szczególności z instytucjami rynku pracy, ze środowiskiem lokalnym oraz organizacjami pozarządowymi.
6. inne działania wspierające proces integracji cudzoziemca.
Łączna wysokość świadczeń pieniężnych na pokrycie kosztów utrzymania i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego przysługujących cudzoziemcowi jest uzależniona od liczby osób w rodzinie oraz okresu realizacji indywidualnego programu integracji i wynosi obecnie od 721 zł do 1450 zł (stan na dzień 01.01.2022r.).
Pomoc integracyjna dla cudzoziemca realizowana jest w ramach indywidualnego programu integracji, uzgodnionego między Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie a cudzoziemcem. Zgodnie z art. 94 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie właściwe dla deklarowanego przez cudzoziemca miejsca pobytu zobowiązane jest powiadomić w formie pisemnej Wojewodę Dolnośląskiego deklarowanym przez cudzoziemca przystępującego do realizacji programu integracji miejscu pobytu na terenie województwa dolnośląskiego.
Wojewoda Dolnośląski akceptuje w formie pisemnej zadeklarowane na terenie województwa dolnośląskiego miejsce pobytu przez cudzoziemca opuszczającego ośrodek dla uchodźców.
Pracownik socjalny PCPR wraz z osobą zainteresowaną po przeanalizowaniu indywidualnej sytuacji życiowej cudzoziemca i jego rodziny określają rodzaj, zakres i wysokość pomocy oraz wzajemne zobowiązania.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Strzelinie niezwłocznie przekazuje Wojewodzie Dolnośląskiemu, celem zatwierdzenia, podpisany przez cudzoziemca program integracji wraz z przewidywanymi kosztami jego realizacji (zgodnie z art. 93 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej).
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie zobowiązane jest do:
- udzielania cudzoziemcowi informacji dotyczącej pomocy określonej w programie oraz warunkach jej wstrzymania lub odmowy udzielenia;
- współdziałania z cudzoziemcem oraz wspierania go w kontaktach ze środowiskiem lokalnym, w tym w nawiązaniu kontaktu z właściwym dla miejsca zamieszkania cudzoziemca ośrodkiem pomocy społecznej;
- pomocy w uzyskaniu możliwości zamieszkania;
- prowadzenie z cudzoziemcem pracy socjalnej;
- innych działań wspierających proces integracji cudzoziemca.
Cudzoziemiec zobowiązany jest do:
- zameldowania się w miejscu zamieszkania;
- zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy w terminie ustalonym w programie oraz aktywnego poszukiwania pracy;
- obowiązkowego uczestnictwa w kursach języka polskiego, w przypadku gdy zachodzi taka potrzeba;
- współdziałania i kontaktowania się z realizatorem programu w ustalonych terminach nie rzadziej jednak niż 2 razy w miesiącu;
- innych działań uzgodnionych z realizatorem programu działań wynikających z jego indywidualnej sytuacji;
- przestrzeganie zobowiązań przyjętych w programie.
Zmiana miejsca zamieszkania
Cudzoziemiec zamieszkuje w miejscu wskazanym przez wojewodę, dlatego nieuzgodniona zmiana wskazanego miejsca zamieszkania w okresie trwania indywidualnego programu integracji oznacza rezygnację z realizacji programu. Ustawodawca jednak przewidział sytuacje uzasadniające zmianę miejsca zamieszkania na teren innego powiatu, a są to:
- podjęcie pracy z możliwością zamieszkania;
- uzyskanie mieszkania;
- łączenie rodzin w sytuacji, jeśli rodzina mogłaby wspólnie zamieszkać;
- konieczność specjalistycznego leczenia, wymagająca zmiany miejsca zamieszkania (dotyczy to cudzoziemca oraz członków rodziny).
Pomoc dla cudzoziemca może zostać wstrzymana w przypadku:
- uporczywego, zawinionego niewykonywania zobowiązań podjętych w programie, w tym nieusprawiedliwionej nieobecności na kursach nauki języka polskiego - przez okres do 30 dni;
- wykorzystywania pomocy w sposób niezgodny z celem, na jaki została przyznana - przez okres do 30 dni;
- udzielania przez cudzoziemca nieprawdziwych informacji o swojej sytuacji życiowej - do czasu wyjaśnienia okoliczności udzielenia takich informacji;
- upływu 30 dni pobytu cudzoziemca w zakładzie opieki zdrowotnej - do czasu opuszczenia przez niego zakładu;
- wszczęcia przeciwko cudzoziemcowi postepowania karnego - do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
Decyzja o udzieleniu pomocy może być również uchylona w przypadkach określonych w art. 95 ust.4 ustawy o pomocy społecznej.
Odmowa pomocy
Pomocy dla cudzoziemca odmawia się w przypadku, gdy:
- po wstrzymaniu pomocy cudzoziemiec ponownie nie wykonuje uzgodnień indywidualnego programu integracji, wykorzystuje pomoc niezgodnie z celem oraz udziela nieprawdziwych informacji o swojej sytuacji;
- cudzoziemiec został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne;
- cudzoziemca pozbawiono statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej.